Leader w Polsce

WDRAZANIE LEADER W POLSCE

(zródlo: "Inicjatywa LEADER - pierwsze doswiadczenia i szanse rozwoju", FAPA, Warszawa 2006)

Pilotazowy Program Leader +

Pilotazowy program leader + ma przede wszystkim przyczynic sie do wiekszego zaangazowania spolecznosci wiejskich w dzialania na rzecz rozwoju zamieszkiwanych przez nie terenów m.in. poprzez wlaczenie mozliwie najszerszego grona osób i instytucji w prace nad strategiami wytaczajacymi kierunki rozwoju tych obszarów. Doswiadczenia z obecnego okresu programowania, tj. lat 2004-2006, maja przygotowac lokalne spolecznosci, organizacje oraz wladze samorzadowe do powszechniejszego korzystania z podejscia typu Leader przy realizacji programów w ramach nastepnej perspektywy finansowej, tzn. w latach 2007-2013. Oczekuje sie, ze w porównaniu z tradycyjnymi programami pomocowymi kierowanymi na obszary wiejskie, program Leader spowoduje lepsze wykorzystanie istniejacych oraz budowe nowych zasobów kapitalu spolecznego. Tym samym powinien on przyczynic sie do przyspieszenia rozwoju obszarów wiejskich i poprawy warunków zycia zamieszkujacej je ludnosci. Program realizowany jest w dwóch etapach (schematach). Obecnie (wrzesien 2006) realizacja Schematu I w zasadzie jest zakonczona i trwa ocena wniosków zlozonych do Schematu II.

Celem Schematu I PPL+ bylo tworzenie Lokalnych Grup Dzialania. Ponadto mial on umozliwic srodowiskom lokalnym przeprowadzenie oceny mozliwosci rozwojowych terenów wiejskich i opracowanie na tej podstawie Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich (ZSROW). Maksymalna wysokosc pomocy przy realizacji projektów ramach Schematu I wynosi 150 tysiecy zlotych. W ramach Schematu II Lokalne Grupy Dzialania posiadajace odpowiednie doswiadczenie i potencjal administracyjny niezbedny dla zarzadzania srodkami publicznymi, wdrazac beda przygotowane na wczesniejszym etapie strategie rozwoju obszarów wiejskich. Realizacja strategii moze przyjac forme dowolnego projektu, który uzyska akceptacje LGD. Maksymalna wysokosc pomocy, jaka dana LGD moze uzyskac w ramach Schematu II wynosi 750 tysiecy zlotych.

Cele i zasady Schematu I

W ramach Schematu I mogly byc realizowane dzialania szkoleniowe, informacyjne oraz doradcze, sluzace zaangazowaniu mieszkanców w proces przygotowania koncepcji rozwoju obszarów wiejskich i tworzenia partnerstw publiczno-prywatnych.

Schemat I wspiera nastepujace dzialania:

" pomoc doradcza i ekspercka zwiazana z tworzeniem LGD;
" dzialania informacyjne, szkoleniowe i promocyjne zwiazane ze stymulowaniem udzialu mieszkanców i organizacji dzialajacych na terenach wiejskich w procesie planowania strategii rozwoju;
" opracowanie zintegrowanej strategii rozwoju obszarów wiejskich (ZSROW) i wsparcie techniczne procesu ich przygotowywania (analizy, ekspertyzy, wsparcie doradcze, prace studialne itp.).

O wsparcie w ramach Schematu I mozna sie ubiega pod nastepujacymi warunkami:

" pomoc mogla byc przyznana podmiotom, których statutowym zadaniem jest dzialanie na rzecz rozwoju obszarów wiejskich,
" projekt dotyczy obszaru co najmniej jednej gminy;
" w przypadku zgloszenia wiecej niz jednego wniosku dla danego obszaru, wymagane bylo zlozenie umowy o wspólpracy miedzy ubiegajacymi sie o dofinansowanie projektu przy tworzeniu ZSROW;
" projekt nie mógl byc realizowany z udzialem innych srodków publicznych przyznanych beneficjentowi w zwiazku z realizacja tego projektu;
" ubiegajacy sie o dofinansowanie realizacji projektu nie ma zaleglosci podatkowych ani zaleglosci w oplaceniu skladek z tytulu ubezpieczenia spolecznego i zdrowotnego.

ZSROW, przygotowywane z inicjatywy srodowisk lokalnych w ramach Schematu I i wdrazanie w ramach Schematu II, okreslac beda kierunki rozwoju objetych nimi obszarów. Strategie te powinny uwzglednic co najmniej jedno z nastepujacych zagadnien:
" zastosowanie nowych informacji know-how i nowych technologii w celu podniesienia konkurencyjnosci produktów i uslug terenów wiejskich;
" poprawa jakosci zycia na obszarach wiejskich;
" podnoszenie wartosci lokalnych produktów zwlaszcza przez ulatwienie malym jednostkom produkcyjnym dostepu do rynków dzieki wspólnym dzialaniom;
" wykorzystanie zasobów naturalnych i kulturalnych, w tym potencjalu obszarów nalezacych do sieci Natura 2000.

Cele i zasady Schematu II

W ramach Schematu II Lokalne Grupy Dzialania uzyskaja wsparcie na wdrazanie swoich strategii, promocje obszarów ich dzialaniem oraz pobudzenie do wspólpracy partnerów lokalnych. Sprzyjac temu maja dzialania o charakterze wielosektorowym uwzgledniajace m.in. rozwój turystyki, ochrone oraz promocje srodowiska naturalnego, krajobrazu iz zasobów historyczno-kulturowych, popularyzacje i rozwój produkcji wyrobów regionalnych, a takze dzialania szkoleniowe. W Schemacie II uczestniczyc moga takze LGD, które powstaly bez wsparcia w ramach Schematu I.

Wsparcie udzielane w ramach Schematu II moze obejmowac:

" dzialalnosc operacyjna LGD;
" promocje i informacje dotyczaca zalozenia i sposobu realizacji strategii rozwoju obszarów wiejskich;
" pomoc szkoleniowa i doradcza w zakresie przygotowywania i realizacji projektów wpisujacych sie w strategie rozwoju obszarów wiejskich;
" przygotowywanie opracowan, analiz, dokumentacji zwiazanej ze szczególowym planowaniem inwestycji oraz kreowaniem nowych produktów, uslug zgodnie z zalozeniami strategii rozwoju obszarów wiejskich;
" organizacje imprez promujacych region, jego produktu, uslugi., kulture, sztuke itp.,;
" wspólprace i wymiane doswiadczen pomiedzy LGD (na poziomie krajowym i miedzynarodowym) w zakresie wdrazania strategii oraz organizacji pracy LGD(zarzadzanie, monitorowanie itp.).

Warunkiem uczestnictwa w Schemacie II jest spelnienie nastepujacych kryteriów:

" beneficjent spelnia kryteria LGD (jego statutowym celem jest dzialanie na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, a w strukturze jego organu decyzyjnego co najmniej 50% powinni stanowic partnerzy ekonomiczni i spoleczni);
" projekt jest realizowany na obszarze gmin wiejskich lub miejsko-wiejskich, dla których opracowana zostala ZSROW;
" granice obszaru, na którym realizowany jest projekt zostaly okreslone zgodnie z podzialem administracyjnym na poziomie gmin oraz uwzgledniaja warunki naturalne (geograficzne, przyrodnicze), ekonomiczne, kulturowe lub historyczne;
" ZSROW opracowana przez LGD odpowiada wymogom formalnym i jest zgodna z przyjeta przez samorzad gminy strategia rozwoju lub miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego;
" nie dopuszcza sie mozliwosc realizacji dwóch róznych projektów na tym samym terenie;
" LGD realizujaca projekt w ramach Schematu II nie moze realizowac innych projektów finansowych ze srodków funduszy strukturalnych;
" Projekt wspólfinansowany w ramach dzialania nie moze byc realizowany z udzialem innych srodków publicznych przyznanych beneficjentowi w zwiazku z realizacja tego projektu.

Zakres pomocy w Schemacie II obejmuje:

" dzialalnosc operacyjna LGD; " promocje i informacje dotyczaca w zakresie przygotowywania i realizacji projektów dotyczacych strategii rozwoju obszarów wiejskich;
" pomoc szkoleniowa i doradcza w zakresie przygotowywania i realizacji projektów dotyczacych strategii rozwoju obszarów wiejskich;
" przygotowywanie opracowan, analiz, dokumentacji zwiazanej ze szczególowym planowaniem inwestycji oraz kreowaniem nowych produktów, uslug zgodnie z zalozeniami strategii rozwoju obszar ów wiejskich;
" organizacje imprez promujacych region w szczególnosci jego produkty, uslugi, kulture i sztuke;
" wspólprace i wymiane doswiadczen na poziomie krajowym i miedzynarodowym pomiedzy LGD w zakresie wdrazania strategii oraz organizacji pracy LGD.

Leader w Polsce w latach 2007-2013

Jak juz wspominano wczesniej wdrazanie inicjatywy Leader w Polsce ma obecnie charakter pilotazowy. Realizowany PRL+ ma przede wszystkim zapoznac spolecznosc wiejska z podejsciem typu Leader i przygotowac ja do pelnego wykorzystania tego podejscia w nowym okresie programowania, tj. w latach 2007-2013.
Wedlug przedlozonego Komisji Europejskiej do konsultacji projektu "Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013"podejscie Leader w nowym okresie programowania ma przyczynic sie do osiagniecia celów stawianych przed osia trzecia EFFROW, tj. poprawy jakosci zycia oraz róznicowania dzialalnosci na obszarach wiejskich. Os Leader bedzie wdrazana w Polsce za pomoca trzech dzialan. Pierwsze z nich, dzialanie 4.1 "Lokalne Strategie Rozwoju - poprawa jakosci zycia oraz róznicowanie dzialalnosci na obszarach wiejskich" bedzie sluzyc wsparciem finansowym projektom wykorzystujacym podejscie typu Leader do osiagniecia celów stawianych przed osia 3 EFRROW. Srodki z budzetu tego dzialania beda mogly uzyskac projekty, które nie kwalifikuja sie do wsparcia w ramach osi 3, choc przyczyniaja sie do realizacji jej celów. Podejscie Leader bedzie równiez wykorzystywane do finansowania projektów pokrywajacych sie z zakresem dzialan przewidzianych w osi 3.
Dwa kolejne dzialania, 4.2 'Wspólpraca miedzyregionalna i miedzynarodowa" oraz 4.3 "Nabywanie umiejetnosci, aktywizacja i koszty biezace lokalnych grup dzialania", maja realizowac cele stawiane przed osia 4 EFRROW. Pierwsze z nich ma stymulowac wspólprace i wymiane doswiadczen miedzy poszczególnymi LGD, dzieki czemu zostanie umozliwiony przeplyw informacji na temat najlepszych praktyk czy tez najwiekszych niebezpieczenstw zwiazanych z funkcjonowaniem LGD. Glównym zadaniem drugiego dzialania jest wzmacnianie potencjalu LGD. Srodki z tego dzialania bedzie mozna przeznaczyc na szkolenia dla osób zaangazowanych w dzialalnosc LGD, jak i zwiekszenie kompetencji wszystkich tych, którzy chcieliby sie w nia wlaczyc. Budzet tego dzialania przewiduje takze mozliwosc sfinansowania kosztów biezacych zwiazanych z funkcjonowanie LGD.